Astma – jakie są jej przyczyny? Jak rozpoznać i leczyć astmę oskrzelową?

astma

Astma jest jedną z najczęściej występujących chorób układu oddechowego. Objawia się uciążliwym kaszlem i dusznością, choć przez większość czasu pozostaje w ukryciu. Można rozpoznać ją zarówno u dzieci, jak i dorosłych, a jej przyczyn dopatruje się w czynnikach środowiskowych i genetycznych. Co tak naprawdę wpływa na wystąpienie astmy i czy możemy jej zapobiec? 

Astma – charakterystyka

Możemy spotkać ją pod nazwą dychawicy oskrzelowej, ale potocznie nazywana jest astmą. Astma oskrzelowa to przewlekła choroba dróg oddechowych, która objawia się napadami duszącego kaszlu. Nieprzyjemne dolegliwości powodowane są skurczeniem kanalików oskrzelowych i obrzękiem śluzówki. Wskutek tego dochodzi do nagromadzenia się śluzu w jamach oskrzeli, co ogranicza wydolność dróg oddechowych. Prowadzi to do męczących ataków kaszlu i wykrztuszania zalegającej wydzieliny.

Astma uznawana jest za jedną z najczęściej występujących chorób cywilizacyjnych. Szacuje się, że cierpi na nią ponad 300 mln ludzi na całym świecie, a w samej Polsce liczba ta sięga ok. 3 milionów. Zwykle diagnozuje się ją u dzieci w przedziale od 3 do 6 lat, i to właśnie najmłodsi stanowią najwyższy odsetek chorych. Rozpoznawana jest jednak także w wieku dorosłym.

Astma charakteryzuje się okresami zaostrzeń i remisji. Zazwyczaj uporczywe ataki duszności pojawiają się sporadycznie, a z wiekiem choroba może przybrać łagodniejszy obrót. Wpływ na pojawienie się ataku astmy mogą mieć czynniki zewnętrzne i stres. Wielu astmatyków łagodnie przechodzi chorobę, więc postawienie diagnozy bywa trudne lub nieco opóźnione w czasie, dlatego warto wiedzieć, czym dokładnie objawia się astma, i co powinno skłonić nas do wizyty u lekarza.

Objawy astmy

Dolegliwości, jakie pojawiają się w przebiegu astmy, mogą przypominać reakcję alergiczną. Nic dziwnego, ponieważ to właśnie przewlekły stan zapalny w oskrzelach, powodowany nieprawidłową ich reakcją na czynniki zewnętrzne lub określony bodziec, przyczynia się do skurczu oskrzeli i w konsekwencji nieprzyjemnych objawów. Choroba, choć może mieć łagodny przebieg, który nawet nie zwróci naszej uwagi, jeśli nie będzie odpowiednio leczona, może coraz bardziej uprzykrzać nam życie. Co powinno nas szczególnie zaniepokoić? Astma objawy:

  • uczucie duszności
  • ucisk w klatce piersiowej
  • przewlekły kaszel suchy
  • ataki kaszlu z wykrztuszaniem gęstej plwociny
  • świszczący oddech
Przeczytaj również  Astygmatyzm a ciąża - jakie są zagrożenia?

Wszystkie symptomy nie muszą pojawić się, aby stwierdzić astmę, dlatego nie lekceważmy żadnych sygnałów ostrzegawczych. Astma to nie tylko napady kaszlu, ale przede wszystkim przewlekły stan zapalny w oskrzelach, który może doprowadzić do trwałych zmian w tym narządzie. Nie same objawy świadczyć mają o procesie chorobowym. Do diagnozy astmy korzysta się ze spirometrii, czyli badania, które zmierzy objętość i pojemność naszych płuc. Zarejestruje ono także przepływ i prędkość wydychanego powietrza.

Astma – przyczyny

Astma, choć jest częstą i powszechnie znaną chorobą, nadal nie jest w pełni wiadome, co konkretnie powoduje taką reakcję oskrzeli. Istnieje wiele czynników, które mogą przyczyniać się do powstania astmy lub rzutować na jej przebieg, choć nie ma jednego konkretnego powodu, który moglibyśmy wyeliminować. Metodą prób i błędów możemy stopniowo eliminować takie czynniki, które powodują u nas reakcję alergiczną lub w miarę możliwości unikać ich, aby nie nasilać objawów choroby. Najpierw jednak sprawdźmy, jakie przyczyny astmy do tej pory udało się ustalić. Wśród czynników mogących powodować chorobę wymienia się:

  • czynniki genetyczne – choroba pojawiająca się w najbliższej rodzinie, zdecydowanie zwiększa szanse na to, że i nas dosięgnie, jednak nie jest to regułą. Jeśli któreś z rodziców choruje na astmę, prawdopodobieństwo, że dziecko zostanie nią obciążone, wzrasta nawet do 80%.
  • czynniki środowiskowe – środowisko może być generatorem wielu alergenów i toksyn. Dym papierosowy, zanieczyszczenia powietrza czy też pyłki roślin albo kurz, to tylko niektóre z nich. Czynniki drażniące drogi oddechowe zwiększają prawdopodobieństwo pojawienia się astmy. Jeśli regularnie wystawiani jesteśmy na patogeny, nasz układ odpornościowy może zacząć się buntować, doprowadzając do przewlekłego stanu zapalnego w oskrzelach.

Leki na astmę

Poza eliminacją czynników ryzyka i innymi doraźnymi metodami, które pozwolą nam ograniczyć występowanie ataków astmy, nie powinniśmy rezygnować z leczenia farmakologicznego. Wielu pacjentów nie chce przyjmować leków w obawie o skutki uboczne, choć to jedyna opcja, aby proces chorobowy pozostał w remisji. W przebiegu astmy oskrzelowej możemy korzystać ze środków doraźnych, np. w trakcie ataku lub nasilenia objawów, ale szczególnie istotne są tutaj farmaceutyki, które mają służyć nam na co dzień, zapobiegając procesom zapalnym w oskrzelach. Do środków stosowanych w leczeniu astmy należą:

  • glikokortykosteroidy wziewne – leki stosowane w celu kontroli choroby przez cały okres jej trwania. To skuteczne środki, które hamują proces zapalny w oskrzelach, a więc jeden z głównych powodów pojawiania się astmy i jej objawów.
  • długo działające β2-mimetyki – wziewne środki wykorzystywane doraźnie w celu złagodzenia napadów astmy. Działają na receptory adrenergiczne w oskrzelach, powodując ich rozkurczanie.
  • leki przeciwleukotrienowe – mogą być alternatywą dla glikokortykosteroidów, choć zwykle stosowane są jako uzupełnienie terapii przeciwzapalnej. Wykorzystuje się je okresowo, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia zaostrzenia choroby.
  • glikokortykosteroidy doustne – jest to rodzaj leków przyjmowanych głównie przez osoby, które cierpią na oporną postać astmy. Mogą być stosowane także w okresie zaostrzenia objawów, ale nie dłużej niż przez kilka dni.
  • teofilina – działa rozkurczająco na mięśnie gładkie, a zatem przyczynia się do rozszerzenia oskrzeli. Ułatwia oddychanie w przypadku występowania duszności.
  • kromony – leki stosowane do kontroli astmy. Działają przeciwzapalnie i mają zapobiegać pojawianiu się symptomów choroby, są jednak grupą leków rzadko wykorzystywaną.
Przeczytaj również  Pimafucin w ciąży - czy można go bezpiecznie stosować?

Leki przeciwastmatyczne możemy dostać jedynie na zlecenie lekarza. Możemy skorzystać tutaj z wizyty w gabinecie lub wybrać opcję teleporady, dzięki której w prosty sposób wygenerowana zostanie e recepta najtaniej  i korzystniej również pod względem oszczędności czasu. Nie powinniśmy korzystać z farmaceutyków ani też odstawiać ich na własną rękę bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.