Bez witamin organizm człowieka nie może właściwie funkcjonować. W związku z tym, że sam ich nie syntetyzuje, witaminy muszą być dostarczane z codzienną dietą. Niedobory wpływają na pogorszenie stanu zdrowia i wydolności organizmu. [1] Mogą powodować problemy z koncentracją i obniżać jakość snu. Czy istnieją witaminy łagodzące skutki stresu? Jaki suplement diety wybrać?
Niedobory witamin a stres
Przy zbyt małym spożyciu witamin mogą się pojawić zakłócenia w funkcjonowaniu każdego obszaru organizmu. Nazywane są one hipowitaminozami, natomiast zespół chorobowy wywołany długotrwałym niedoborem witamin to awitaminoza. [1] O ile wpływ witamin na układ odpornościowy czy krwionośny jest powszechnie znany, znacznie rzadziej mówi się o ich wpływie na układ nerwowy. Niedobory witamin mogą pojawić się w przewlekłym stresie i utrudnią funkcjonowanie. [2]
Z kolei witaminy na stres i zmęczenie, które zawierają odpowiednio skomponowane składniki, mogą pomagać uspokoić się, szybciej zasypiać i obniżyć nerwowość. Jakie suplementy na stres sprawdzą się najlepiej?
Źródła witamin na redukcję stresu
Głównym źródłem witamin i składników mineralnych (w tym witamin z grupy B B6, magnezu, kwasu foliowego) jest codzienna dieta. [1] Produkty spożywcze różnią się jednak znacznie zarówno pod względem występowania w nich witamin i ich ilościowej zawartości. Co więcej, nie ma jednego produktu, który byłby sprawdzonym źródłem wszystkich tych składników. [1]
Źródłem witamin w diecie człowieka są:
- żywność naturalnie zawierająca witaminy
- produkty spożywcze wzbogacane w witaminy
- suplementy diety oraz preparaty farmaceutyczne. [1]
Szybki tryb życia i brak czasu na codzienne komponowanie zbilansowanych posiłków nie pomaga w walce ze stresem. Wówczas można sięgnąć po suplementy diety, które wspierają układ nerwowy. Jakich składników szukać w tabletkach na stres?
Stres a niedobory w diecie
Badania przeprowadzone w ciągu ostatnich lat wskazują, że stres może się zwiększać po spożywaniu żywności wysokoenergetycznej, obfitującej m.in. w:
- sól,
- cukier,
- nasycone kwasy tłuszczowe,
- izomery trans kwasów tłuszczowych. [2]
Szkodliwa jest także dieta uboga w składniki pokarmowe ważne dla optymalnego funkcjonowania układów organizmu człowieka. W połączeniu z brakiem aktywności fizycznej może to przynieść bardzo negatywne konsekwencje dla układu nerwowego. [2]
Ponadto zaobserwowano, że zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe doświadczające silnego stresu spożywają mniej warzyw i owoców, a zdecydowanie chętniej sięgają po produkty słodkie i bogatotłuszczowe. [2]
Jakie suplementy diety na stres?
Co zatem przyjmować, aby pozbyć się niedoborów substancji ważnych dla zdrowia układu nerwowego? Spośród składników, które pozytywnie wpływają na funkcje poznawcze u ludzi, można wyróżnić:
- wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, szczególnie długołańcuchowy kwas DHA, znajdujący się w tłustych gatunkach ryb morskich (np. łosoś, makrela, halibut),
- flawonoidy (np. ziarna kakaowca i gorzka czekolada o wysokiej zawartości kakao, zielona herbata, owoce cytrusowe, czerwone wino),
- witaminy z grupy B, głównie witamina B12 i witamina B6 (np. jaja kurze całe, mleko i jego przetwory, mięso, podroby, ryby, produkty zbożowe pełnoziarniste, nasiona roślin strączkowych),
- cholinę (np. żółtka jaj, mięso i podroby, nasiona soi),
- witaminę C (np. owoce dzikiej róży, czarnej porzeczki, natka pietruszki, papryka czerwona, jarmuż, brukselka, brokuły, kalarepa, szpinak, truskawki, kiwi, pomarańcze, grejpfruty),
- witaminę D (np. tłuste ryby morskie, olej z wątroby dorsza, żółtko jaj),
- witaminę E (np. oleje roślinne, margaryny miękkie, orzechy laskowe, pestki dyni, migdały, nasiona słonecznika, kiełki pszenicy),
- selen (np. łosoś, jaja kurze całe, kasza gryczana, kakao, mięso wieprzowe, sery podpuszczkowe długo dojrzewające, orzechy brazylijskie),
- żelazo (np. wątroba, kakao, orzechy, suche nasiona roślin strączkowych, czerwone mięso, zielone warzywa liściaste, produkty zbożowe pełnoziarniste, jaja kurze całe),
- miedź (np. kakao, nasiona słonecznika, pestki dyni, orzechy laskowe, wątroba, natka pietruszki, migdały, płatki owsiane, kasza gryczana). [2]
W suplementach na układ nerwowy można także znaleźć żeń-szeń, melatoninę, melisę czy ekstrakt z rośliny ashwagandha.
Warto pamiętać, że aby poradzić sobie ze stresem, nie zawsze wystarczy przyjmować leki i suplementy. Czasami konieczna jest wizyta u specjalisty — szczególnie jeśli nerwowość utrudnia normalne funkcjonowanie.
Opracowano na zlecenie partnera Falvit
Bibliografia
- Przygoda B., Witaminy, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2013: (https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/62899,witaminy)
- Durbas M., Dieta a stres, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, Dieta i ruch, 2021 (https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/194076,dieta-a-stres)
Lekarz pediatra i mama trójki dzieci. Chętnie dzielę się poradami o wychowaniu dzieci, ciąży i karmieniu piersią. Jestem tutaj, żeby dbać o Wasze pociechy!