Wszystkie dzieci rozwijają się w swoim tempie, dotyczy to nie tylko rozwoju psychicznego, ale też fizycznego. Bardzo indywidualną kwestią jest również wzrost. To, jak szybko rośnie dziecko i jakie ostatecznie osiąga wymiary sylwetki, zależy w dużym stopniu od genów. Rodzice jednak mają spory wpływ na wzrost malucha również w inny sposób. Wzrost i prawidłowy rozwój stymuluje sposób odżywiania, oraz właściwa higiena snu, więc troska o to może mieć realny wpływ na to, jak dziecko wyrośnie. Wiele osób zastanawia się także, kiedy dziecko osiąga swój ostateczny wzrost. Jak to wygląda w przypadku jednej i drugiej płci? Do jakiego wieku rosną dziewczynki i chłopcy i od czego dokładnie zależy tempo rozwoju wzrostu?
Wzrost dziecka – od czego zależy?
Wzrost chłopca i dziewczynki zależy od wielu czynników. Pierwszym i jednym z najważniejszych są oczywiście geny. Jeśli oboje rodziców jest średniego lub niskiego wzrostu to mało prawdopodobne, by dziecko było bardzo wysokie. Pociecha rodziców o imponującym wzroście powinna jednak osiągnąć spory wynik, jeśli chodzi o ostateczny wzrost. Oczywiście zdarzają się wyjątki, czasami wzrost dziedziczony jest między innymi po dziadkach. Rodzice mogą jednak bardzo realnie wpłynąć na to, jak wysoki będzie maluch. Ważne jest przede wszystkim pilnowanie właściwej diety od najmłodszych lat. Niedożywione dzieci rozwijają się wolniej od swoich rówieśników. Bardzo często niski wzrost jest skutkiem niewłaściwej diety. Nie każdy jednak wie, na czym dokładnie polega niedożywienie. Wbrew powszechnie panującym przekonaniom nie jest to zbyt mała ilość posiłków. Niedożywienie może równie dobrze dotyczyć dzieci z nadwagą, które jedzą wysoko przetworzone posiłki, mają dostęp do słodyczy i napojów gazowanych. Niedożywienie to brak witamin, minerałów i innych substancji, które są niezbędne między innymi do prawidłowego rozwoju oraz do wzrostu. Obowiązkiem rodzica jest dbanie o zbilansowaną dietę dziecka.
Kolejnym czynnikiem mającym istotny wpływ na wzrost dziewczynki i chłopca jest odpowiednia ilość snu. Konieczne jest wypracowanie odpowiedniej rutyny i ustawienie właściwego rytmu dobowego, by dziecko przesypiało minimum 8 godzin. Jakościowy sen ma bardzo duży wpływ nie tylko na wzrost, ale też na rozwój i funkcjonowanie mózgu, dlatego warto monitorować, jak sypia maluch. Zaburzenia snu u dzieci są częstym powodem spowolnionego wzrostu.
Aktywność fizyczna również może stymulować wzrost, jednak dziecko nie powinno się przeciążać, gdyż wtedy skutek będzie odwrotny. Najlepiej, by maluch jak najwięcej czasu spędzał na zabawie na świeżym powietrzu. Uprawianie zbyt męczącego sportu nieodpowiedniego dla wieku dziecka, częste treningi i brak czasu na regenerację przeciąża układ kostny oraz chrząstki, co skutkuje zaburzonym wzrostem. Ruch i sport, który sprawia dziecku wyraźną frajdę, jest z kolei sprzymierzeńcem właściwego rozwoju, również jeśli chodzi o wzrost.
Na wzrost dziecka duży wpływ mają również nawyki ciężarnej kobiety! To jak przyszła mama dbała o siebie, nosząc w sobie maluszka, decyduje również o tym, jak szybko będzie się on rozwijał po narodzinach. Przekraczanie dobowego limitu kofeiny, nadmierny stres podczas ciąży, zła dieta lub co gorsza, sięganie po alkohol o papierosy to czynniki, które mogą zdecydować, że dziecko w przyszłości będzie niższe i drobniejsze od swoich rówieśników.
Do kiedy się rośnie?
Tempo wzrostu jest indywidualne u każdego dziecka, jednak istnieje orientacyjny moment, kiedy dziecko powoli przestaje rosnąć. Faza wzrostu zatrzymuje się między 18 a 21 rokiem życia. Tutaj można zaobserwować różnice między dziewczynką i chłopcem. U jednej i drugiej płci wygląda to trochę inaczej, na innym etapie następuje faza gwałtownego wzrostu i w innym momencie ulega zakończeniu.
Do jakiego wieku rosną dziewczynki?
Co warto wiedzieć, jeśli chodzi o wzrost dziewczynki? Przede wszystkim zaczynają one rosnąć wcześniej niż chłopcy. Do najszybszej fazy wzrostu dochodzi około 2 lata po pojawieniu się pierwszej miesiączki. Wzrost dziewczynki ma duży związek ze zmianami hormonalnymi, jakie zachodzą w jej ciele w okresie dojrzewania. Wzrastający poziom estrogenu sprawia, że hormony stymulują chrząstkę, co widać przez bardzo szybki wzrost. Z czasem jednak wszystko zaczyna zwalniać. Prawidłowy wzrost dziewczynki osiągają maksymalnie do 18 roku życia. Jak to wygląda w przypadku chłopców?
Do ilu lat rosną chłopcy?
Wzrost chłopca przebiega trochę inaczej. Tak, jak w przypadku dziewczynek na pewnym etapie dochodzi do gwałtownego skoku. Tutaj również jest to związane z okresem dojrzewania i ogólnym i zmianami zachodzącymi w ciele. Chłopcy przestają rosnąć około 21 roku życia. Faza ich wzrostu kończy się później niż u dziewczynek. Gdyż dojrzewanie u chłopców też rozpoczyna się o wiele później.
Jak szybko rosną dzieci?
Ciężko jest precyzyjnie odpowiedzieć na pytanie o tempo wzrostu dzieci. Zbyt dużo czynników z zewnątrz ma tu duży wpływ, między innymi dieta oraz jakość snu, aktywność fizyczna i genetyka. Inne tempo wzrostu jest u dziewczynek, a inne u chłopców. Czasami maluch rodzi się przed terminem, co również odbija się na początkowym etapie jego wzrostu. Z reguły wcześniaki rosną wolniej, są również drobniejsze, później jednak różnica ta zaczyna powoli się zacierać. Przy odpowiedniej trosce o wcześniaka, powinien on szybko dogonić rówieśników. Do najintensywniejszego wzrostu dochodzi w pierwszym roku życia dziecka. Często zdarza się, że ubranka na noworodka przestają pasować z dnia na dzień. Pierwsze trzy miesiące życia dziecka to często nawet 10 centymetrów różnicy we wzroście. W chwili ukończenia roku, co oficjalnie kończy też okres niemowlęctwa, maluchy mają już około 25 centymetrów więcej niż w dniu, w którym przyszły na świat.
Czy dziecko rośnie za szybko? Jak to ocenić?
Czy jest możliwe, by wzrost dziewczynki lub chłopca przebiegał zbyt szybko? Zdarza się to rzadziej niż niedobory wzrostu, jednak można się spotkać z taką sytuacją. Jeżeli dziecko jest dużo wyższe od swoich rówieśników, a przez swoją sylwetkę wygląda na więcej lat, niż ma w rzeczywistości, może to świadczyć o wrodzonym przeroście nadnerczy. Inną przyczyną jest gigantyzm przysadkowy. Zbyt szybkie rośnięcie malucha jest często bagatelizowane przez rodziców, jednak niesłusznie, gdyż bywa równie groźne w skutkach, co niedobory wzrostu.
Dziecko rośnie za wolno – jak to sprawdzić? Możliwe przyczyny
Monitorowanie na bieżąco wzrostu dziecka jest bardzo ważne z wielu względów. Zarówno zbyt szybki wzrost, jak i jego niedobory to sygnały od organizmu, że dzieje się coś niedobrego. Wczesne rozpoznanie problemu pozwoli na szybkie rozwiązanie. W jaki sposób można rozpoznać, czy dziecko rośnie za wolno i jakie mogą być tego przyczyny? Prawidłowy wzrost chłopca i dziewczynki sprawdzić można dzięki siatkom centylowym. Jeżeli zauważymy coś niepokojącego, warto szybko skonsultować się ze specjalistą. Istnieje wiele przyczyn zbyt wolnego wzrostu, jedną z nich są zaburzenia snu i rytmu dobowego, drugą brak wystarczającej ilości składników odżywczych w diecie. Czasami przyczyny powolnego wzrostu dziecka są jednak chorobowe. Częste kontrolowanie i pomiary są więc bardzo ważne, w przypadku niepokojąco powolnego wzrostu dziecka należy udać się do lekarza.
Skoki wzrostowe u dzieci
Skoki wzrostowe i rozwojowe zaczynają się od pierwszych chwil życia dziecka. Pierwszy z nich zaczyna się zazwyczaj już w 5 tygodniu. Podczas skoków wzrostowych dziecko może być płaczliwe i marudne, ze względu na bóle kości, należy więc uzbroić się w cierpliwość.
Jak ocenić czy wzrost dziecka jest prawidłowy dla jego wieku?
Najprostszym sposobem oceny, czy wzrost dziecka jest adekwatny dla jego wieku, jest porównanie z rówieśnikami. Oczywiście nie należy tego brać zbyt dosłownie. Zawsze należy pamiętać, że każde dziecko ma indywidualne tempo rozwoju i dotyczy to również wzrostu. Jeżeli maluch jednak znacznie odstaje od grupy rówieśniczej i może być to powód do niepokoju.
Siatki centylowe pomocne przy ocenie wzrostu dziecka
Pomocne przy monitorowaniu wzrostu dziecka są siatki centylowe. Warto na bieżąco je uzupełniać, dzięki czemu lekarz przy wizytach kontrolnych będzie mógł ocenić, czy dziecko rozwija się prawidłowo. Siatki centylowe znajdują się w książeczce zdrowia. Krzywe widniejące na siatkach pomagają w ocenie ogólnego rozwoju dziecka, gdyż oprócz wzrostu monitorowana jest tam również waga. Wyniki poniżej 3 lub powyżej 97 centyla wymagają konsultacji z lekarzem, gdyż różnią się od wartości osiąganych przez rówieśników.
Podsumowanie
Tempo wzrostu dziecka jest zależne od wielu czynników. Kobiety mają wpływ na wzrost malucha już na etapie ciąży. Dbanie o siebie, wystrzeganie się używek i stresu zmniejsza ryzyko niedoboru wzrostu u dziecka. Wiele zależy też od genetyki oraz od tego, w jaki sposób będziemy dbać o malucha. Warto pamiętać, że zarówno zbyt szybki, jak i zbyt powolny wzrost może być powodem objawem choroby, dlatego należy uważnie obserwować dziecko i na bieżąco uzupełniać siatki centylowe.
Lekarz pediatra i mama trójki dzieci. Chętnie dzielę się poradami o wychowaniu dzieci, ciąży i karmieniu piersią. Jestem tutaj, żeby dbać o Wasze pociechy!