Odpieluchowanie – kiedy zacząć? Krok po kroku

Gdy dziecko w wieku trzech lat jeszcze nosi pieluszkę, zdarza mu się słyszeć od innych “takie duże dziecko, a jeszcze nosi pieluszkę!” Zdanie to często wypowiadane jest ironicznie i z przekąsem, co wzbudza w maluchu dodatkowy lęk. Proces odpieluchowania jest obowiązkiem każdego rodzica, jednak nie u wszystkich dzieci przebiega w jednakowy sposób. Mamy do czynienia właściwie z dwoma pojęciami – “odpieluchowaniem” i “odpieluchowywaniem”. Obie formy są jak najbardziej poprawne. Trzeba jeszcze rozgryźć ich pełne znaczenie. Oto najważniejsze informacje, z którymi wiąże się temat odpieluchowanie dziecka!

Odpieluchowanie – co to znaczy?

Odpieluchowanie dziecka to nic innego, jak odzwyczajenie go od noszenia pieluszki tetrowej, flenelowej, pampersa lub każdej innej. Najczęściej jest to proces wieloetapowy, choć istnieją sprawdzone sposoby na to, jak pozbyć się pieluszki w ciągu zaledwie trzech dni. Dzieci gotowe do odpieluchowania są zazwyczaj w wieku od 2 do 4 lat. Najlepszym momentem będzie chwila, gdy dziecko przekroczy 3 rok życia, choć większości rodziców zależy na tym, aby maluch odzwyczaił się od pieluchy jak najszybciej. Pomóc w tym mogą różne znaki, które wysyła do nas dziecko. Warto przyjrzeć się im z bliska.

Odpieluchowanie – kiedy zacząć? Oznaki gotowości dziecka

Domowe odpieluchowanie krok po kroku upłynie w miarę szybko, jeśli zostanie poprzedzone licznymi uwagami dziecka związanymi z niewygodami podczas noszenia pieluszki. Może się uskarżać, że trudno jest mu spać w nocy przez pieluchę, a w czasie dnia nie może się w pełni komfortowo bawić. Takie stwierdzenia dla rodzica powinny być powodem do radości, bo dziecko tym samym pokazuje, iż wchodzi na kolejny, bardzo ważny etap swojego rozwoju. Znakiem, że proces odpieluchowywania rozpocząć się może na dobre, będzie coraz częściej sucha pielucha, mimo wielu godzin spędzonych na zabawie, a także po długim, nocnym śnie. Jeśli zauważymy, że maluch coraz chętniej i bez jakichkolwiek namów oraz sugestii, spokojnie i konsekwentnie rusza w stronę łazienki, możemy być pewni, że w niedługim czasie wszelkie pieluchy w naszym domu odejdą po prostu do lamusa.

Jak odpieluchować dziecko? Krok po kroku

Skuteczne odpieluchowywanie poprzedzone jest zawsze rozmową z dzieckiem. To z niej dowiedzieć się powinniśmy, czy dziecko jest przygotowane na zrezygnowanie z pieluszki, czy też w ogóle nie zdaje sobie sprawy z tego, że kiedyś przychodzi czas na rozstanie z nią. Ważne, by uświadomić maluchowi, że od tej pory wchodzi na nowy etap swojego dziecięcego życia i stoi przed nowym wyzwaniem. Rozmowa nie powinna przypominać groźby, więcej wygramy jako rodzice dużą dozą czułości i wyrozumiałości. Bardzo ważne, by dziecko wiedziało, że w każdej, nawet niekomfortowej sytuacji związanej z odpieluchowywaniem, będzie mogło czuć się w pełni bezpiecznie. Dalsze etapy to:

1. Nauka siadania na nocniku, przy pierwszych próbach możemy asystować. Ciekawym doświadczeniem może być też udanie się do sklepu i wspólne wybranie najładniejszego nocniczka. Decyzyjność u dzieci działa niezwykle motywująco.
2. Nocą można zostawić pusty nocniczek w rogu pokoju, aby dziecko samo do niego podeszło i załatwiło się. Przyda się dyskretne, lekkie, nocne oświetlenie, dzięki czemu dziecko nie będzie się bało.
3. Odpieluchowaniu dziennemu towarzyszyć mogą różne zabawy, śpiewanki, rymowanki oraz czytanie książeczek. W kwestii odpieluchowania nocnego zapewnić można jedynie bezgraniczne poczucie bezpieczeństwa, a dziecko samo podejmie decyzję i też nie zawsze, ponieważ głęboki sen nie zawsze umożliwia wstanie z łóżka na czas.

Ile trwa odpieluchowanie dziecka?

Jest to kwestia trudna do zmierzenia. Nie ma żadnego pewnika, ponieważ każde dziecko jest inne i inaczej reaguje na otaczający je świat. Można skorzystać z programów odpieluchowania maluchów w trzy dni, ale szczerze mówiąc, wywołują one dość niezdrową presję. Przecież nie stanie się dramat, jeśli z trzech dni odpieluchowanie 3 latka przedłuży się do tygodnia.

Pozwólmy dzieciom uczyć się świata w ich własnym tempie. Im mniej będzie wymuszone, tym lepiej dla naszych relacji. Badania psychologiczne wykonywane na przestrzeni lat pokazały, że odpieluchowanie najszybciej przebiega u dzieci, którym rodzice poświęcają stale cenną uwagę, które żyją w otoczeniu wolnym od konfliktów i niezdrowej atmosfery. Duże problemy z odpieluchowaniem miały zawsze dzieci z rodzin patologicznych, gdzie króluje przemoc oraz uzależnienia wszelkiego rodzaju. To kolejny dowód na to, że potrzeby fizjologiczne oraz sposoby ich załatwiania u najmłodszych mają ścisłe powiązanie z szerokim pojęciem poczucia bezpieczeństwa. Jego brak skutkuje wewnętrznym oporem przed rozwiązywaniem problemów natury, które na pierwszy rzut oka wydają się błahostką.

Dlaczego niektóre dzieci nawet w wieku przedszkolnym długo moczą prześcieradła? W dużej mierze dlatego, że ich relacja z rodzicami, brak poczucia przynależności rzutuje na całą fizjologię. W takich przypadkach nierzadko potrzebna jest pomoc terapeutyczna.

Sposoby na odpieluchowanie dziecka

Rodzice śledzący portale internetowe poruszające temat wychowywania dzieci mogą z łatwością zauważyć, że sposobów na odpieluchowanie sukcesywnie przybywa. Niektóre z nich mogą się wydawać nieco kontrowersyjne, ale czego się nie stosuje, aby nasze dziecko wreszcie pokochało nocnik? Stawiając na odpieluchowanie kreatywne, nie bójmy się sięgać po nowe rozwiązania, oczywiście w granicach zdrowego rozsądku i bezpieczeństwa.

1. Nowy nocniczek

Wspólne wybieranie w sklepie internetowym nowocześnie i bajkowo zaprojektowanego nocniczka dostarczy mnóstwa radości rodzicom i dziecku. Dodatkowo oczekiwanie na przesyłkę może zwiększyć jeszcze chęć jak najszybszego nauczenia się siusiania jak “duże dzieci”!

2. Ciekawie zaprojektowana bielizna dziecięca

Dziecko może być zafascynowane tym, że w majteczkach znajdują się dodatkowe guziczki. Mama może wyjaśnić, że służą do tego, aby na czas móc się wysiusiać. Kolorowe nadruki z twarzami postaci z bajek też mogą zachęcić do nauki siusiania. W wyborowym towarzystwie nauka tak prostej czynności idzie znacznie łatwiej!

3. Książeczki o nauce siusiania

Znajdziemy ich wiele na półkach w księgarniach. Nie są zbyt grube i mają prześliczne obrazki, dzięki którym każde dziecko w mig pojmie, czym jest odpieluchowanie. Nie ma lepszej lektury przed snem dla 3 latka, który czuje, że jego życie już za kilka dni ulegnie gruntownym zmianom!

4. Piosenki, rymowanki, bajeczki mówione

Jeśli do tej pory zauważyliśmy, że nasze dziecko jest niezwykle rozmowne i otwarte na dźwięki, może warto wszystkie te wartości wykorzystać przy nauce siusiania. Siedząc na nocniczku, również można śpiewać, bawić się w skojarzenia, rymować i słuchać bajeczek wymyślonych na poczekaniu przez mamę lub babcię. A jeśli są one zajęte, to zawsze można puścić ulubione piosenki malucha z płyty lub z Internetu. I pełnia szczęścia gwarantowana! Prezent w nocniku zjawia się nieoczekiwanie, a my dalej świetnie się bawimy!

5. Tablet lub telefon (ale tylko na chwilę!)

Dzieci wręcz szaleją na punkcie urządzeń elektronicznych, do których mimo wszystko należy ograniczać im dostęp. Zdrowy szantaż w postaci możliwości skorzystania przez krótki czas z tabletu lub telefonu osoby dorosłej w zamian za udany wynik posiedzenia na nocniczku to niebywale motywujące rozwiązanie. Dziecku przez kilkanaście minut zabawy przy użyciu smartfona z pewnością nie stanie się krzywda. W końcu wszystko jest dla ludzi!

6. Dyskretna, nocna lampka w ciepłym kolorze

Świetnie rozwiązanie do każdego pokoiku dziecięcego. Chodzi o to, by miękkie i łagodne światło dawało dziecku poczucie bezpieczeństwa, gdy już zostanie samo w pokoju i będzie musiało udać się na nocniczek pozostawiony gdzieś w rogu. Można zainstalować lampki dziecięce w różnych kształtach, np.serduszek, księżyców, gwiazdek czy słoneczek. Wybór jest bardzo duży, a wrażenia niezapomniane. Jedna z najskuteczniejszych metod, jeśli chodzi o odpieluchowanie nocne.

7. Zabawka na czas siusiania

Proce siusiania czy robienia kupki niewątpliwie przyspieszyć może prosta zabawka do trzymania w dłoniach lub wymagająca wykorzystania działań. Dmuchając w mały wiatraczek dziecko pobudzi mięśnie brzucha, dzięki czemu wypróżni się szybciej. Można także stosować zabawki do zgniatania i formowania. Czasem wystarczy niewielka piłeczka

8. Z czworonogiem przy boku

Jeśli w domu jest piesek lub kot, którego wszyscy domownicy kochają, również jego można wykorzystać jako asystenta w odpieluchowywaniu. Głaskanie zwierzątka w czasie siedzenia na nocniczku sprawi, że dziecko będzie się czuło raźniej. Nieznane dotąd sytuacje nie będą już powodowały w nim lęku i poczucia czegoś niewiadomego.

9. Nauka muzyki

Jeśli dziecko wykazuje zdolności muzyczne i żywo reaguje na dźwięki, możemy podarować mu mały bębenek. Można będzie go wykorzystać także w czasie nauki siadania na nocniku. Zabawa z bębenkiem umili maluchowi czas i sprawi, że niekoniecznie będzie chciał on zejść z nocnika natychmiast po zrobieniu siusiu.

10. Nagroda za udany wynik!

Chyba najbardziej motywujące rozwiązanie, uwielbiane przez wszystkie dzieci. Aby zwiększyć świadomość dziecka i zanadto go nie rozpuścić, powinniśmy zaznaczyć, że jakakolwiek nagroda trafia w jego ręce, pojawia się nie za to, że dziecko sika, ale dlatego, że przede wszystkim nocą – wszystkie prześcieradła pozostają suche. Nagroda wcale nie musi być kosztowna, czasem może być to ulubiona guma rozpuszczalna do żucia lub lizaczek.

Czy można szybko odpieluchować dziecko bez konsekwencji?

Ambicje rodzicielskie mogą przynieść wiele szkody, zwłaszcza, jeśli zostaną niedopasowane do możliwości dziecka. Zabierając się za odpieluchowanie 3 latka, należy robić to w sposób łagodny  i przemyślany. W ogóle powinno się zabronić używania terminu “szybkie odpieluchowanie”. Każde dziecko od pieluch odchodzi we własnym, tylko sobie dobrze znanym tempie, a niepotrzebne ingerencje osób dorosłych mogą tylko pogorszyć całą sytuację. W skrajnych wypadkach, gdy rodzic wymusza na dziecku zrezygnowanie z pieluch, stosując przy tym nierzadko różne kary fizyczne i psychiczne, pojawić się mogą traumy, które na dalszych etapach rozwoju trudno będzie zaleczyć.

Jeśli więc jesteście dobrymi rodzicami, a przynajmniej za takich się uważacie, wsłuchajcie się w potrzeby swoich dzieci, przyjrzyjcie się ich potrzebom, a także typom temperamentów. Z takimi obserwacjami łatwiej jest podjąć właściwe decyzje i znaleźć sprawdzone narzędzia wychowawcze. Pomocne mogą się okazać terapie, które w miarę szybko pozwalają uporać się z problemami.

Co zrobić, gdy mimo najlepszych chęci odpieluchowywanie kończy się klęską?

Kiedy zauważamy, że odpieluchowywanie nie przynosi zamierzonego efektu i w dalszym ciągu dziecko wymaga od nas pieluszki, nie wpadajmy w panikę. Może rzeczywiście potrzebne jest nieco więcej czasu na to, aby maluch potrafił bez żalu pożegnać się z dotychczasową towarzyszką piżamki. Pielucha dla snu dziecka jest pewnego rodzaju symbolem i nie warto odtrącać jej bezmyślnie. W wyobraźni dziecka przynosi zawsze skojarzenia z mamą, z szykowaniem się do snu, z chwilami pełnymi idylli rodzinnej oraz poczucia bezpieczeństwa. Wszystko to, gwałtownie odebrane, choć mieszczące się w pieluszcze jako symbolu, pozostawia w umyśle małego dziecka pełną wyrwę. A zapełnienie jej ponownie wymaga wiele czasu. W skrajnych przypadkach, gdy dzieci są już znacznie większe, chodzą do przedszkola i dalej się moczą, konieczne będzie zasięgnięcie porad psychologicznych i psychiatrycznych.

Nietrzymanie moczu może mieć związek z chorobami układu moczowego, a także z niezaleczonymi traumami, o których najczęściej milczy się w domu. Na szczęście, wszyscy rodzice mają dziś nieograniczony dostęp do fachowej literatury, gdzie porusza się także temat odpieluchowywania na różne sposoby, czasami przy asyście lekarzy specjalistów, jeśli tego wymaga sytuacja. Jedno jest pewne, każdemu dziecku, które ukończyło 4 latka, bez pieluchy żyje się lżej. Tylko od rodziców zależy, jaką metodę wybiorą do zastosowania w pierwszej kolejności.