30 ćwiczeń wspomagających integrację sensoryczną

Mózg każdego z nas w każdym momencie odbiera różne bodźce i przetwarza je w taki sposób, by zaprezentować nam rzeczywistość. Docierają one do nas za pomocą różnych zmysłów – wzroku, zapachu, dotyku czy węchu. Rolą mózgu jest połączenie ich w spójną całość. Czasem jednak zdarza się, że układ nerwowy ma problem z przetworzeniem tych sygnałów. Mówimy wówczas u problemach z integracją sensoryczną. Są one szczególnie częste u dzieci. Na szczęście, możemy im zaradzić stosując odpowiednie ćwiczenia. W naszym artykule znajdziesz aż 30 propozycji zabaw i aktywności, które mogą wspomóc integrację sensoryczną u dziecka.

Jak rozpoznać, że nasze dziecko ma problem z integracją sensoryczną?

Mimo iż temat ten staje się coraz bardziej powszechny wciąż wielu rodziców nie wie dokładnie czym mogą objawiać się problemy z integracją sensoryczną. Tymczasem wczesne ich dostrzeżenie ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia dziecku pomocy niezbędnej do prawidłowego rozwoju zdolności poznawczych, emocjonalnych i motorycznych. Na co więc powinniśmy zwrócić uwagę? Problemy z integracją sensoryczną mogą objawiać się na wiele różnych sposobów. Wśród nich wymienić możemy niewłaściwe reakcje na bodźce, takie jak nadmierna wrażliwość lub brak wrażliwości na dźwięki, dotyk, zapachy czy smaki. Dzieci z problemami z integracją sensoryczną mogą wykazywać trudności w regulacji emocji, często reagując z nadmiernym niepokojem lub agresją na bodźce, które przez innych nie są odczuwane jako przytłaczające. O problemach z integracją sensoryczną świadczyć mogą również problemy z koordynacją ruchową, trudności w utrzymaniu równowagi oraz opóźnienia w osiąganiu umiejętności motorycznych. W przypadku nieco starszych dzieci możemy zaobserwować trudności w nauce, problemy z koncentracją czy niechęć do uczestnictwa w codziennych aktywnościach.

Dlaczego warto wdrożyć ćwiczenia integracji sensorycznej?

Ćwiczenia integracji sensorycznej przynoszą wiele korzyści dzieciom z problemami integracji sensorycznej oraz osobom wrażliwym na bodźce. Przypomnijmy, że integracja sensoryczna to nic innego jak proces, w którym mózg przetwarza, organizuje i interpretuje informacje pochodzące z różnych zmysłów. Czasem zdarza się, że nie jest on wystarczająco efektywny co powoduje problemy, o których wspomnaliśmy powyżej.
Wówczas warto zastosować ćwiczenia integracji sensorycznej, które kompleksowo wspomagają ten proces. Poprzez dostarczanie różnorodnych bodźców sensorycznych ćwiczenia te pomagają mózgowi lepiej przetwarzać informacje i dostosować się do zmieniającego się otoczenia. W związku z tym ich regularne wykonywanie prowadzi do poprawy zdolności adaptacyjnych, koncentracji, samokontroli emocjonalnej oraz wykształcenia niezbędnych umiejętności społecznych. Odpowiednio dobrane ćwiczenia integracji sensorycznej są szczególnie ważne w przypadku dzieci. Są niezwykle skuteczne i przynoszą widoczną poprawę koordynacji ruchowej i koncentracji jednocześnie przyczyniając się do łagodzenia niepokoju i nadmiernych emocji. Mogą okazać się niezwykle przydatne w poprawie komfortu życia oraz pozytywnie wpłynąć np. na zdolności do uczenia się. Warto również podkreślić, że ćwiczenia integracji sensorycznej są bardzo elastyczne i dostosowywane do indywidualnych potrzeb każdej osoby. To właśnie dlatego są tak skutecznym sposobem na poprawę jakości życia dzieci z problemami integracji sensorycznej.

30 ćwiczeń wspomagających integrację sensoryczną

Jeśli zauważymy, że dziecko ma problemy z integracją sensoryczną powinniśmy skonsultować się z profesjonalistą, np. terapeutą integracji sensorycznej, który zdiagnozuje przyczynę problemów, oraz ustali jakie ćwiczenia będą najlepsze w przypadku danego dziecka. Warto jednak zauważyć, że każdy z nas ma mniejsze lub większe trudności z integracją sensoryczną, które możemy zniwelować poprzez różnorodne aktywności. Jest to szczególnie ważne w przypadku najmłodszych, których układ nerwowy dopiero się rozwija. Dlatego też wykorzystując różnorodne ćwiczenia w formie zabawy możemy wspomagać integrację sensoryczną oraz prawidłowy rozwój naszego dziecka. Przygotowaliśmy listę 30 ćwiczeń, które z powodzeniem każdy z nas może wykonać z dzieckiem w domu. Poznaj nasze propozycje.

1. Spacer po nierównej powierzchni: Chodzenie po trawie, piasku lub kamieniach stymuluje receptory stóp.
2. Skakanie na skakance: Doskonale rozwija poczucie równowagi i propriocepcję.
3. Masaż z wykorzystaniem dłoni oraz różnorodnych masażerów. Delikatne głaskanie ciała pomaga zwiększyć wrażliwość skóry na dotyk.
4. Zabawa w chowanego w ciemnym pomieszczeniu: Wzmacnia zmysł dotyku i słuchu.
5. Układanie puzzli: Poprawia zdolność przetwarzania informacji wzrokowej i przestrzennej.
6. Rysowanie palcem na plecach: Ćwiczenie doskonale rozwijające percepcję dotykową.
7. Głębokie oddychanie: Pomaga w regulacji stanu emocjonalnego i zwiększa świadomość ciała.
8. Puszczanie i łapanie baniek mydlanych: Świetne ćwiczenie rozwijające wzrok oraz zmysł dotyku.
9. Wspinanie się po drabinkach lub ściance wspinaczkowej. Stymuluje układ proprioceptywny.
10. Jazda na hulajnodze lub rowerze: Wzmacnia równowagę i koordynację ruchową.
11. Zabawa z klockami konstrukcyjnymi: Rozwija zdolności manipulacyjne i przestrzenne.
12. Picie przez słomkę: Świetne ćwiczenie wzmacniające mięśnie ust i jamy ustnej.
13. Modelowanie z plasteliny: Rozwija zdolności manualne i sensoryczne.
14. Zgadywanki “co to za przedmiot?”: Na podstawie dotyku dziecko stara się rozpoznać jaki przedmiot trzyma w ręce. Świetne ćwiczenie wzmacniające układ dotykowy.
15. Dotykanie różnych tekstur: Dziecko dotyka różnych przedmiotów i powierzchni stymulując zmysł dotyku.
16. Malowanie palcami: Rozwija zdolności manipulacyjne i wzrokowo-przestrzenne.
17. Skakanie na trampolinie: Wzmacnia mięśnie i poprawia równowagę.
18. Pływanie: Stymuluje zmysł równowagi i dotyku.
19. Zabawa z instrumentami muzycznymi: Stymuluje zmysł słuchu i dotyku.
20. Ćwiczenia kreatywne z masą solną: Rzeźbienie i układanie z masy solnej angażuje zmysły dotyku i ruchu.
21. Zabawa z wodą pod prysznicem: Dziecko może eksperymentować z różnymi temperaturami wody oraz intensywnością strumienia.
22. Huśtawka lub hamak sensoryczny: Zabawa z ich wykorzystaniem stymuluje równowagę.
23. Testowanie zapachów owoców, przypraw, ziół i olejków: Doskonale pobudza węch i uczy kojarzyć zapachy z konkretnymi przedmiotami.
24. Zabawa w chodzenie po linie: Rysowanie linii na podłodze i zachęcanie dziecka do chodzenia po nich rozwija równowagę.
25. Rzucanie i łapanie piłki: Poprawia koordynację wzrokowo-ruchową.
26. Podnoszenie, przenoszenie, utrzymywanie na głowie woreczków z grochem: Stymuluje propriocepcję i rozwija koordynację ruchową.
27. Basen z piłeczkami: Leżenie w basenie wypełnionym kolorowymi piłeczkami ma działanie uspokajające i stymulujące wzrok.
28. Ćwiczenia na dużej, gumowej piłce: Kołysanie się i podskoki mają zbawienny wpływ na równowagę.
29. Prace w ogrodzie: Kopanie ziemi, zbieranie liści czy kwiatów angażuje wiele zmysłów jednocześnie.
30. Rzucanie cieni za pomocą rąk: wspomaga zdolności motoryczne oraz angażuje zmysł wzroku dodatkowo pobudzając kreatywność.

Kiedy warto udać się do terapeuty integracji sensorycznej?

Terapeuta integracji sensorycznej jest wyspecjalizowanym specjalistą, który może przeprowadzić kompleksową ocenę zdolności sensorycznych dziecka i dopasować odpowiednie ćwiczenia, które pomogą mu radzić sobie z wyzwaniami. Mimo to wielu rodziców zwleka z wizytą u specjalisty, również z powodu braku wiedzy, w jakich sytuacjach warto się do niego udać. Spróbujmy więc ustalić, jakie przesłanki powinny skłonić nas do wizyty w gabinecie terapeuty integracji sensorycznej.
Mówiąc najprościej, wskazówkami do zasięgnięcia takiej porady są wszystkie objawy mogące wskazywać na problemy z integracją sensoryczną. W przypadku dzieci są to nadmierne lub zbyt słabe reakcje na bodźce zmysłowe takie jak dźwięki, dotyk czy światło. Do wizyty w gabinecie powinny skłonić nas również problemy z koncentracją, utrzymywaniem równowagi, nauką czy wykonywaniem codziennych czynności. Terapeuta integracji sensorycznej może okazać się również nieocenioną pomocą w sytuacji gdy dziecko zmaga się z trudnościami w kontrolowaniu emocji. Pamiętajmy, że jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości, czy skorzystanie z pomocy terapeuty integracji sensorycznej jest dobrym pomysłem możemy najpierw skorzystać z porady lekarza medycyny ogólnej, który stwierdzi, czy nasze obawy są słuszne a specjalistyczna pomoc ma uzasadnienie.