Rozszerzanie diety to ważny proces w rozwoju niemowlęcia, otwierający przed nim świat nowych smaków i konsystencji. Odpowiednio zbilansowana dieta w pierwszych latach życia ma znaczenie dla prawidłowego rozwoju i wzrostu dziecka. Stopniowe wprowadzanie posiłków uzupełniających jest niezbędne nie tylko ze względu na rosnące potrzeby maluszka, ale także dla kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych. Na czym polega rozszerzanie diety? Kiedy rozpocząć ten proces? Od czego zacząć? Podpowiadamy!
Na czym polega rozszerzanie diety?
Rozszerzanie diety to proces stopniowego wprowadzania do diety niemowlęcia produktów innych niż mleko matki (lub mleko modyfikowane, jeśli mama z jakichś powodów nie karmi piersią). Jest on niezwykle ważny dla prawidłowego rozwoju maluszka, zarówno pod względem fizycznym, jak i poznawczym. Rozszerzanie diety rozpoczyna się od podawania dziecku jednoskładnikowych produktów, np. puree warzywne. Następnie, stopniowo, proponuje mu się bardziej złożone produkty, o zróżnicowanych konsystencjach, dzięki czemu maluch przyzwyczaja się do nowych smaków i tekstur, a także nabywa umiejętności żucia i gryzienia.
Kiedy rozpocząć rozszerzanie diety niemowlęcia?
Rozpoczęcie rozszerzania diety jest kluczowym etapem w rozwoju niemowlęcia, wymagającym uwzględnienia gotowości dziecka do przyjmowania nowych pokarmów.
Według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia niemowlęta powinny być karmione wyłącznie mlekiem matki przez 6 pierwszych miesięcy życia. Z kolei Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia wskazuje, że wprowadzanie stałych pokarmów do diety dziecka można rozpocząć nie wcześniej niż od 17. tygodnia życia i nie później niż w 26. tygodniu życia – ważne, aby maluch wykazywał odpowiednie umiejętności rozwojowe, takie jak m.in. zdolność utrzymania stabilnej pozycji siedzącej czy koordynacji wzrokowo-ruchowej.
Do momentu ukończenia przez niemowlę 6. miesiąca życia podstawowym celem rozszerzania diety jest poznawanie różnych smaków i konsystencji. Mleko matki pozostaje wówczas najważniejszym pokarmem, dostarczającym wszelkich niezbędnych składników odżywczych. Warto podkreślić, że karmienie piersią powinno być kontynuowane przynajmniej do 1. urodzin dziecka, a według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia – co najmniej do 2. roku życia maluszka.
W drugim półroczu życia wzrasta zapotrzebowanie dziecka na energię i składniki odżywcze. Mleko przestaje być dla niego wystarczające i zachodzi potrzeba wprowadzenia posiłków uzupełniających. Zbyt późne rozszerzanie diety może skutkować niedoborami żywieniowymi, a w konsekwencji wpłynąć negatywnie na prawidłowy wzrost i rozwój dziecka.
Rozszerzanie diety niemowlaka krok po kroku
Wielu rodziców szuka informacji na temat kolejności wprowadzania poszczególnych produktów do jadłospisu dziecka. Tymczasem nie ma ściśle ustalonych zasad dotyczących podawania maluszkowi nowych pokarmów.
Eksperci do spraw żywienia zalecają, aby rozszerzanie diety rozpocząć od warzyw, ponieważ mają neutralny smak. Zacznij od podania dziecku marchewki, dyni czy zielonego groszku w formie przecieru o gładkiej konsystencji. Dopiero po 2-3 tygodniach zaproponuj dziecku owoc, np. jabłko lub gruszkę. Taki sposób pomoże uniknąć sytuacji, w której dziecko będzie preferowało tylko słodkie smaki.
Po zapoznaniu się z warzywami i owocami można zacząć podawać dziecku produkty zbożowe, np. kaszki ryżowe czy kukurydziane. Następnie do diety maluszka warto włączyć mięso, ryby, jaja i produkty mleczne. Nie należy również zapominać o olejach, takich jak oliwa, olej rzepakowy czy olej lniany – dodając kilka kropel do zupy, kaszki czy przecieru, dostarczysz małemu organizmowi kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6.
Obecnie nie zaleca się opóźniania wprowadzania do diety niemowlęcia glutenu, cytrusów, orzechów lub innych produktów potencjalnie alergizujących. Ich odstawienie powinno nastąpić po konsultacji z lekarzem, wyłącznie w przypadku pojawienia się niepokojących objawów mogących świadczyć o alergii pokarmowej. Takie podejście ma na celu wsparcie zróżnicowanej, zbilansowanej diety i kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych. Przykładowo, orzechy i ziarna są źródłem wielu składników odżywczych i antyoksydantów, które pomagają wzmacniać układ odpornościowy maluszka. Należy jednak pamiętać, aby podawać je w odpowiedniej dla maluszka formie – zmielone lub w postaci pasty, aby uniknąć zadławienia.
Wszystkie nowe produkty należy wprowadzać stopniowo, pojedynczo, obserwując jednocześnie, czy po ich spożyciu nie występują żadne niepokojące objawy.
Ile posiłków uzupełniających podawać podczas rozszerzania diety?
Na początku rozszerzania diety pokarmy stałe są jedynie dodatkiem. Dziecko może zjeść łyżeczkę nowego produktu, kilka lub wcale. Ważną zasadą podczas rozszerzania diety jest to, że rodzic decyduje, co podaje dziecku, a ono decyduje, czy i ile zjada.
Poza mlekiem matki (lub mlekiem modyfikowanym) dziecko w wieku 6-8 miesięcy może otrzymywać 1-2 posiłki uzupełniające, w wieku 9-12 miesięcy: 3-4 posiłki uzupełniające oraz 1-2 zdrowe przekąski w razie potrzeby. Każdy posiłek powinien być odpowiednio zbilansowany, a także dostosowany do umiejętności dziecka.
Ważne informacje: Zaleca się kontynuację karmienia piersią podczas wprowadzenia pokarmów uzupełniających. Karmienie piersią powinno trwać tak długo, jak jest to pożądane przez matkę i dziecko. Karmienie piersią jest najlepsze dla dziecka.
Artykuł gościnny.
Lekarz pediatra i mama trójki dzieci. Chętnie dzielę się poradami o wychowaniu dzieci, ciąży i karmieniu piersią. Jestem tutaj, żeby dbać o Wasze pociechy!